Thursday, November 21, 2024
HomeGodsSwamimalai Temple History in Telugu

Swamimalai Temple History in Telugu

తమిళనాడులోని కుంభకోణం పక్కనే ఉన్న Swamimalai ఆలయం, తమిళ సంస్కృతిలో చాలా ప్రాముఖ్యత కలిగిన హిందూ యుద్ధ దేవుడు మురుగన్‌ను పూజించాలని కోరుకునే భక్తులలో ప్రసిద్ధి చెందిన దేవాలయాలలో ఒకటి. స్వామిమలై ఉనికిని ప్రకటించే దాదాపు ఆరు ఆలయాలు ఉన్నాయి మరియు వీటిని ఆరుపడై వీడు అంటారు. అవి మురుగన్ జీవితంలోని ఆరు ప్రధాన మలుపులను చిత్రీకరిస్తాయని చెబుతారు, అందులో ముఖ్యమైనది స్వామిమలై, దీనికి సంబంధించిన గొప్ప పురాణం ఉంది. ఈ వ్యాసం స్వామిమలై ఆలయ చరిత్ర, పురాణాలు మరియు తమిళనాడు దేవాలయాల సాంస్కృతిక సందర్భాల వివరణాత్మక అధ్యయనాలతో సహా స్వామిమలై దేవాలయం యొక్క అద్భుత గతాలను, స్వామిమలై యొక్క సహకారంతో పాటు ఆలయం మరియు హిందూ మతంపై దాని ప్రభావాన్ని సూచిస్తుంది.

Swamimalai Temple History in Telugu

స్వామిమలై పురాణం: శివుడిని బోధిస్తున్న మురుగన్

ఆలయం యొక్క సంబంధం కూడా మురుగన్ నటించిన సృష్టి సమయం నుండి ఉద్భవించింది, అతను సాధారణ కొడుకు పాత్రలో నటించడానికి విరుద్ధంగా, శివుని విద్యార్థి అయ్యాడు. కాబట్టి మురుగన్ కథ స్వామిమలై కథ కూడా అవుతుంది. మురుగన్ భుజంపై ఓం క్రియేషన్ వాయిస్ ఉంటుంది, ఇది తమిళ స్క్రిప్టింగ్ సిస్టమ్‌కు తల్లిగా ఉందని నమ్ముతున్న సింహళీయులు లేదా తమిళ ప్రజలు చాలా మంది ఊహల్లో చిత్రించాల్సిన చిత్రంగా ఇది ఉపయోగపడుతుంది.

ప్రణవ మంత్రం యొక్క మూలం (ఓం)

హిందూ విశ్వోద్భవ శాస్త్రం ప్రకారం, ఓం లేదా ప్రణవ మంత్రం మొత్తం విశ్వాన్ని కలిగి ఉన్న ధ్వని అని చెప్పబడింది. ఇది ప్రతి మతం యొక్క అంతిమ ట్రేడ్మార్క్. అయితే, పురాణాల ప్రకారం, ఒక దేవుడి దైవత్వంతో కూడా, శివుడు అనే తెలివైన దేవుడు ఇప్పటికీ ఓం యొక్క అర్థాన్ని వెతకాలని కోరుకున్నాడు. అటువంటి అంశంలో తన జ్ఞానాన్ని పెంపొందించుకోవడానికి, శివుడు తన కుమారుడు మురుగన్‌తో దైవిక అక్షరం యొక్క అర్ధాన్ని వివరించమని చెప్పాడు.

అతను యోధుడిగా భయపడినంత మాత్రాన, మురుగన్ ఉపాధ్యాయుడి పాత్రను కూడా పోషించాడు మరియు ఓం గురించి మరింత లోతైన, దాగి ఉన్న అవగాహన గురించి శివుడికి చెప్పాడు. ఈ ఎపిసోడ్‌లో, మురుగన్ “స్వామినాథ” అనే బిరుదుతో సత్కరించబడ్డాడు, అంటే ప్రభువుల ప్రభువు లేదా దేవతల గురువు అని అర్థం, కొడుకు తండ్రికి బోధించే పరిస్థితుల మలుపును సూచిస్తుంది. ఈ సంఘటన వల్లనే స్వామిమలై “ది హిల్ ఆఫ్ ది లార్డ్” అని అనువదిస్తుంది, మురుగన్ శివుడికి భగవంతుని సామర్థ్యాన్ని నేర్పించాడు మరియు దానిని ఒక ఎత్తైన ప్రదేశంగా లేదా ముఖ్యమైన తీర్థయాత్రగా మార్చాడు.

చరిత్ర

స్వామిమలై దేవాలయం విశిష్టమైనది మరియు ప్రాచీన తమిళ సాహిత్యం మరియు ఇతర పాలక రాజవంశాల నుండి వచ్చిన శాసనాలు కూడా దీని గురించి ప్రస్తావించినప్పటి నుండి చాలా సంవత్సరాల నాటి చరిత్రను కలిగి ఉన్నందున దాని ప్రత్యేక స్వభావం తెరపైకి వస్తుంది. ఇతర దేవాలయాల మాదిరిగానే, ఈ ఆలయం వివిధ యుగాలలో అభివృద్ధి చేయబడింది మరియు చోళ మరియు విజయనగర సామ్రాజ్యాల పాలనలో ప్రత్యేకంగా ఆలయాన్ని నిర్మించడానికి చాలా మంది పాలకులు సహాయం చేశారు. అలాంటి పాలకులు స్వామిమలైని తమిళ సంస్కృతిలో ముఖ్యమైన అంశంగా భావించి మురుగున్ ఆరాధనకు ప్రధాన కేంద్రంగా అభివృద్ధి చేయడంలో సహాయపడ్డారు.

చరిత్ర మరియు ఎపిగ్రఫీ ప్రారంభం

మురుగన్ యొక్క సంగం కాలంలో కూడా దేవతా ఆరాధన యొక్క పాదముద్రలు పురాతన తమిళ సంస్కృతిలో విస్తృతంగా వ్యాపించాయి, ఎందుకంటే ఈ కాలంలోని కపాల గ్రంథాలు మురుగన్ ఆరాధనకు సంబంధించిన సూచనలను కలిగి ఉన్నాయి. స్వామిమలై చారిత్రక ప్రదేశాల గురించిన మొదటి ప్రస్తావన క్రీస్తుపూర్వం 2వ శతాబ్దానికి చెందిన శాసనాలలో కనిపిస్తుంది, అందువలన ఈ ఆలయం రెండు వేల సంవత్సరాలకు పైగా ముఖ్యమైన ప్రార్థనా స్థలంగా ఉంది.

తరువాతి కాలంలో 9వ మరియు 13వ శతాబ్దాల మధ్య చోళ రాజవంశం యొక్క శాసనాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి, ఇది ఆలయ నిర్మాణం, పునరుద్ధరణ మరియు పొడిగింపుతో మురుగన్ ప్రభువుకు అంకితం చేయబడిన చోళ రాజులకు బహుమతులుగా ఆపాదించబడింది. వారు మురుగన్‌కు అంకితమయ్యారు, ఇది ఆలయాన్ని మరింత ఉద్ధరించింది మరియు ఇది ప్రజల కోసం హింస, తీర్థయాత్ర మరియు సమ్మేళనాలకు కేంద్రంగా మారింది.

విజయనగరం మరియు నాయక్ పోషణ

14వ మరియు 17వ శతాబ్దాల మధ్య కాలంలో, దక్షిణ భారతదేశంలోని అధిక భాగాన్ని పాలించిన విజయనగర సామ్రాజ్యం హిందూ దేవాలయాలను నిర్మించడం మరియు దానం చేయడం వంటి చోళ కార్యకలాపాలను కొనసాగించింది. స్వామిమలై ఆలయాలు విజయనగర రాజులు మరియు తరువాతి నాయక్ పాలకుల ఆధ్వర్యంలో అదనపు పనులను పొందాయి. ఆలయ సముదాయానికి స్తంభాలు, మందిరాలు మరియు అనేక శిల్పకళా విపులమైన భాగాలు జోడించబడ్డాయి.

స్వామిమలై ఆలయ నిర్మాణ విశేషాలు

స్వామిమలై ఆలయం మతపరమైన దృక్కోణం నుండి మాత్రమే కాకుండా దాని నిర్మాణ పరంగా కూడా భిన్నమైన స్థితిని కలిగి ఉంది. ఈ ఆలయ సముదాయం ఒక చిన్న కొండపై ఉంది, ఇది ముప్పై మెట్ల ద్వారా అధిరోహించవచ్చు, ఇది తమిళ సంవత్సర వ్యవస్థ యొక్క 60 తమిళ సంవత్సరాలకు సంబంధించినది. వీక్షకుడు ఆధ్యాత్మిక సాఫల్యం కోసం అన్వేషణలో ఉన్నారనే అభిప్రాయాన్ని కలిగించడం ద్వారా ఇది పైకి కదలిక వైపు నడిపిస్తుంది.

లేఅవుట్ మరియు డిజైన్

ఈ ఆలయంలో ద్రవిడ శైలిలో భారీ గోపురాలు, శిల్పకళతో అలంకరించబడిన స్తంభాలు మరియు అనేక మందిరాలు ఉన్నాయి. ప్రధాన ఆలయం కొండ శిఖరం వద్ద స్వామినాథ రూపంలో ఉన్న మురుగన్ విగ్రహాన్ని కలిగి ఉంది. శివుడు, పార్వతి, గణేశుడు మరియు ఇతర దేవతలకు అంకితం చేయబడిన అనేక చిన్న ఆలయాలు ఆలయ నిర్మాణం యొక్క ప్రార్థనా స్థలంలో కనిపిస్తాయి.

గోపురాలు: ఆలయ ప్రవేశద్వారం వద్ద మూడు పెద్ద గోపురాలు ఉన్నాయి, వాటితో పాటు చాలా చిన్నవి ఉన్నాయి మరియు పెద్దవి రంగురంగుల దేవతల విగ్రహాలు మరియు వాటి చుట్టూ ఉన్న ఇతర పురాణ వర్ణనలతో అలంకరించబడ్డాయి.

మండపాలు: దేవాలయం లోపల అనేక మండపాలు (మండపాలు) ఉన్నాయి, ఇవి విశ్రాంతి మరియు ధ్యానం కోసం అలాగే నిర్దిష్ట ఆలయ ఆచారాలను నిర్వహించడానికి మరియు అనేక ఆలయ పండుగలను జరుపుకోవడానికి ఉద్దేశించబడ్డాయి.

గర్భాలయం: లోపలి గర్భగుడిలో స్వామినాథుని విగ్రహం ధ్యానంలో వర్ణించబడింది. గ్రానైట్‌తో చెక్కబడి, నగలు ధరించి, ఈ విగ్రహం మురుగన్‌ని తన తండ్రికి ఆలోచనలు ఇచ్చే ఓపికగల గురువుగా చూపుతుంది.

60 దశల ప్రాముఖ్యత

ప్రధాన మందిరానికి దారితీసే 60 మెట్లు తమిళ క్యాలెండర్‌లోని 60 విభాగాలను నకిలీ చేసే 60 ‘రాశి’లు. గడచిన కాలాన్ని జ్ఞాపకం చేసుకోవడానికి మరియు సాక్షాత్కారానికి ప్రేరేపించే ప్రతి దశ, ఒక సంవత్సరానికి సమానమైనదిగా భావించబడుతుంది. ఈ కాన్ఫిగరేషన్, యాత్రికులకు రిమైండర్‌గా ఉపయోగపడుతుంది, మెట్లు ఎక్కడంతో పాటు, కొంత ప్రయత్నం మరియు సమయాన్ని కలిగి ఉంటుంది, ఆధ్యాత్మికత యొక్క పురోగతి, ఒకరి నిబద్ధత ద్వారా క్రమంగా జరిగే ప్రక్రియ.

పండుగలు మరియు ఆచారాలు
దేశం నలుమూలల నుండి భక్తులను ఆకర్షించే దాని అన్యదేశ పండుగలు మరియు దాని సంక్లిష్టమైన ఆచారాలతో, ఇది ప్రసిద్ధ దేవాలయంగా మారింది. మురుగన్ యొక్క అనేక పండుగలు ‘పరమ గురువాయూరప్పన్’గా పరిగణించబడే మురుగన్ జీవితంలోని వివిధ కోణాలను జరుపుకుంటాయి.

తాయ్ పూసం:

స్వామిమలై తన క్యాలెండర్‌లో అత్యంత విశిష్టమైన పండుగలలో ఒకటైన థాయ్ పూసమ్‌పై దృష్టి సారించడం గర్వంగా ఉంది. ఈ పండుగ తమిళ క్యాలెండర్ ప్రకారం థాయ్ నెలలో, మరింత ప్రత్యేకంగా, జనవరి మరియు ఫిబ్రవరి మధ్య, పూసం నక్షత్రం మరియు పౌర్ణమి కలిసి ఉన్న రోజున జరుగుతుంది. ఈ పండుగలో మురుగ రాక్షసుడు సూరపద్మను జయించినందుకు జరుపుకుంటారు.-భక్తులు తమ భుజాలపై వేసుకున్న అలంకారమైన కావడిలను ధరించి ఆలయానికి నడిచివెళ్లి ప్రాయశ్చిత్తం మరియు సమర్పణ మార్గంగా చూస్తారు.

వైకాసి విశాఖ:

వైకాసి విశాఖం తమిళ మాసమైన వైకాసి-మే నుండి జూన్ వరకు జరుగుతుంది మరియు ఇది మురుగన్ పుట్టినరోజును జరుపుకుంటుంది. ఊరేగింపులు మరియు ప్రత్యేక ప్రార్థనలు మరియు సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలతో పాటు జనసమూహాన్ని మోసుకెళ్ళే ఈ సంఘటనలను ఆలయం చూస్తుంది. పండుగ యొక్క ఎత్తైన ప్రదేశంలో పాలు, తేనె మరియు గంధపు చెక్కలతో గట్టిగా స్నానం చేయడం ద్వారా దేవత యొక్క గొప్ప ఆచారం ఉంటుంది, ఇది శుభ్రత మరియు పునరుద్ధరణకు ప్రతీక.

పంగుని ఉతిరం:

మార్చి-ఏప్రిల్‌లో పంగుని ఉతిరం హిందూ దేవుడు మురుగన్ మరియు దేవతలకు రాజు అయిన ఇంద్రుడి కుమార్తె దేవసేన వివాహంపై భక్తిని ఉంచుతుంది. ఒక ఆచారంగా వివాహం లేదా ఇద్దరి దైవిక వివాహం దైవిక శక్తులను ఒకచోట చేర్చి భూసంబంధమైన స్థలాన్ని మరియు ఉన్నత స్థలాన్ని ఏకం చేస్తుంది.

స్కంద షష్ఠి స్కంద షష్ఠి అక్టోబర్ మరియు నవంబర్ మధ్య వచ్చే తమిళ నెల ఐప్పాసిలో జరుపుకుంటారు, చెడుపై మంచి సాధించిన విజయాన్ని సూచించే యుద్ధంలో మురుగన్ దుష్ట రాక్షసుడు సూరపద్మను ఓడించిన రోజుగా జరుపుకుంటారు. శూరసంహారం అని పిలువబడే యుద్ధం యొక్క పునఃప్రదర్శన ఉంది మరియు చాలా మంది భక్తులు యుద్ధం యొక్క నాటకీయ దృశ్యాలను చూడటానికి వస్తారు.

తమిళ భక్తి కవిత్వంలో స్వామిమలై

స్వామిమలైకి తమిళ భక్తి సాహిత్యం ముఖ్యంగా తమిళ శైవ మరియు మురుగన్ సంప్రదాయాలకు ముఖ్యమైన ప్రాముఖ్యత ఉంది. నాయన్మార్స్ (శివ భక్తులు), మరియు కవి-సన్యాసులు అరుణగిరినాథర్ వంటి అనేక మంది సాధువులు మరియు కవులు మురుగన్‌ను స్తుతిస్తూ స్తోత్రాలను రచించారు మరియు ముఖ్యంగా స్వామిమలైని పవిత్ర స్థలంగా పేర్కొన్నారు.

అరుణగిరినాథర్ యొక్క తిరుప్పుగజ్

15వ శతాబ్దానికి చెందిన కవి సన్యాసి అరుణగిరినాథర్ మురుగన్ స్వామికి అంకితం చేసిన పాటల ప్రసిద్ధ స్వరకర్త, స్వామిమలై తన శ్లోకాలలో తరచుగా ప్రస్తావించబడతాడు. అతని పని, తిరుప్పుగజ్, మురుగన్‌ను కీర్తిస్తుంది, అతని తెలివితేటలు మరియు ధైర్యాన్ని నొక్కి చెబుతుంది, ఇది అతని భక్తులు అనుభవించే భావోద్వేగాలు మరియు ఆధ్యాత్మికత గురించి మాట్లాడుతుంది. తిరుప్పుగజ్ కీర్తనల గాయకులు ఆలయాన్ని మరియు అక్కడ ఆరాధకులు ఎదుర్కొనే ప్రదేశం చుట్టూ ఉన్న భావాలను వర్ణించడం ద్వారా అదే చేస్తారు.

తిరుమురుకర్రూపటై

తిరుమురుకర్రుపతై, తమిళంలో సంగం కాలంలో నిర్వహించబడిన పురాతన రచన, స్వామిమలైని కొండగా, మురుగన్ భక్తుడు మరియు పవిత్ర ప్రదేశంగా వర్ణిస్తుంది. ఈ వచనం స్వామిమలైలో మురుగన్ తన భక్తులకు తెలివితేటలు మరియు ధైర్యం మరియు ఇతర ఆధ్యాత్మిక లక్షణాలను ప్రసాదించే ప్రదేశంగా వివరిస్తుంది.

తమిళనాడులోని సాంస్కృతిక వాతావరణం మరియు సామాజిక వాతావరణంలో స్వామిమలై స్థానం.

ఒక మతపరమైన నిర్మాణం కాకుండా, స్వామిమలై ఆలయం తమిళ సంస్కృతి మరియు గుర్తింపుకు కూడా ఒక కోటగా పనిచేస్తుంది. మురుగన్ తమిళ భాష మరియు సంస్కృతితో కూడా సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు మరియు తమిళనాడు ప్రజల రక్షక దేవతగా పరిగణించబడ్డాడు. మురుగన్ స్వామిమలై వద్ద ఆరాధన చేయడం తమిళనాడు ప్రజలు వారి సాంస్కృతిక వారసత్వం మరియు ఆధ్యాత్మిక అభ్యాసాలకు కట్టుబడి ఉండడాన్ని తెరపైకి తెస్తుంది.

క్లయింటేజ్ మరియు తీర్థయాత్ర

స్వామిమలై ధార్మిక ప్రాముఖ్యతకు కేంద్రంగా పరిగణించబడుతుంది మరియు శతాబ్దాలుగా తమిళనాడు మరియు ఇతర దేశాల నుండి భక్తులచే పుణ్యక్షేత్రంగా ఉంది. మురుగన్‌కు సంబంధించిన ఆలయ బోధనలు మరియు వార్షిక ఉత్సవాలు ప్రవాసులలోని తమిళ సంఘం సభ్యులలో ఆలయానికి ఆదరణ కల్పించాయి. ఈ నిరంతర పోషణ స్థానిక సమాజాలకు పోషణను అందిస్తుంది మరియు ఆచరణలో ఉన్న ప్రాంతంలో సంప్రదాయ కళలు, కళలు మరియు వ్యాపారాల సంరక్షణకు అందిస్తుంది.

తమిళ వారసత్వానికి ప్రతిబింబం

స్పష్టంగా, మురుగన్ ఆరాధన యొక్క రాజకీయ నిర్మాణాలను పునాదిగా కలిగి ఉన్న మెస్మర్ యొక్క కుట్రపూరిత లక్ష్యం, తమిళ చరిత్ర మరియు లోకానికి సంబంధించిన సందర్భంలో గ్రహించబడాలి. వివేకం మరియు పరాక్రమాన్ని ప్రతిబింబించే మురుగన్ యొక్క శాశ్వత పరిణామంగా తమిళులు తమిళ మడతతో గుర్తిస్తారు. ఫలితంగా, అవును, స్వామిమలై పురాణం తమిళ మురుగన్ ఆరాధనను కప్పివేస్తుంది, అయితే ఇది తమిళుల సాంస్కృతిక గుర్తింపు మరియు వారి ఆలోచనలపై తీవ్ర సానుకూల ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. మురుగన్ యొక్క ప్రతిరూపం ఒక పద్ధతిలో ప్రజల మతం, బెదిరింపు మరియు ప్రసరించే సంస్కృతిని ప్రతిబింబిస్తుంది.

ప్రస్తుత ఔచిత్యం మరియు తీర్థయాత్ర

స్వామిమలై ఆలయం ఇప్పటికీ ప్రధానమైన మరియు ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రాలలో ఒకటిగా ఉంది, ప్రతి సంవత్సరం వేలాది మంది యాత్రికులు దీనిని సందర్శిస్తారు. గొప్ప మతపరమైన ప్రాముఖ్యత కలిగిన ఆలయం మాత్రమే కాకుండా, ఇది ఇతర అనేక కారణాల వల్ల పర్యాటక కేంద్రంగా కూడా మారింది, అందువల్ల వాస్తుశిల్పం, చరిత్ర మరియు సంస్కృతికి తమిళనాడు యొక్క మరొక గమ్యస్థానంగా మారింది.

భక్తుల రద్దీని పెంచేందుకు ప్రణాళికాబద్ధంగా, ఆలయ సాంప్రదాయ శైలి మరియు సంస్కృతిని నిలుపుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తున్నప్పుడు అనేక మార్పులు చేయబడ్డాయి. ఆధునీకరణ తర్వాత కూడా, ఈ ఆలయం స్వామిమలై యొక్క సారాన్ని ఆధ్యాత్మిక ప్రదేశంగా నిలుపుకుంది, ఇది తమిళనాడు యొక్క గత వైభవం యొక్క ఆభరణాలుగా భక్తి, కళ మరియు సంస్కృతిని ప్రతిబింబిస్తుంది.

తీర్మానం

స్వామిమలై ఆలయం దాని దైవిక కథలు, పురాతన నేపథ్యం మరియు ఆహ్లాదకరమైన వాస్తుశిల్పంతో తమిళనాడు ప్రజల హృదయాల్లో వెచ్చగా మరియు ప్రేమతో కూడిన ఎన్‌క్లేవ్‌ను పొందింది. మురుగన్ శివునికి OM యొక్క రహస్యాన్ని ఎలా తెలియజేశాడు అనే కథ తమిళ సంస్కృతి మరియు మతం యొక్క హృదయాన్ని మరియు ఆత్మను ప్రతిబింబిస్తుంది; లోతైన మరియు శాశ్వతమైన జ్ఞానం. యుగయుగాలుగా రాజకుటుంబాల ప్రభావంతో పరివర్తన చెందడం, దాని అద్భుతమైన వాస్తుశిల్పం మరియు దాని భూభాగంలో జరుపుకునే రంగుల సంప్రదాయాలు మరియు పండుగల కారణంగా ఈ ఆలయం నిరంతరం ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది.

తమిళనాడులో ఉన్న స్వామిమలై దేవాలయం, విశ్వాసం, జ్ఞానం మరియు తమిళ సంస్కృతిలో అత్యుత్తమమైనది; అవి అనేక సహస్రాబ్దాలుగా భక్తుల విశ్వాసాలను మార్గనిర్దేశం చేసి బలపరిచే లక్షణాలు. తన దేవాలయాలు, పండుగలు మరియు చరిత్ర ద్వారా స్వీయ మరియు భగవంతుని ఏకీకరణను సాధించాలనే శివ మురుగన్ యొక్క మిషన్‌కు దగ్గరగా ఉండటానికి భక్తులకు సహాయం చేయడానికి ఈ ఆలయం కూడా ఉంది. ప్రస్తుతం స్వామిమలై వైభవం మసకబారేలా కనిపించడం లేదు. ఇది భగవంతునితో భక్తుని సంబంధాన్ని నొక్కి చెబుతుంది మరియు తమిళనాడు ప్రజల మత మరియు సాంస్కృతిక సంప్రదాయాలను సంరక్షిస్తుంది.

Post Disclaimer

The information presented in this blog post is for educational and informational purposes only. While every effort has been made to ensure the accuracy of the content, the historical interpretations and perspectives shared here are based on publicly available sources and are subject to individual interpretation.

The author does not claim to be an authority on the subject, and readers are encouraged to conduct their own research and consult academic sources for a more comprehensive understanding. The views expressed in this post do not reflect the opinions of any official institutions or organizations.

RELATED ARTICLES

Most Popular